Култниот телефон од Југославија: Од светски хит до голема грешка!
Во некогашна Југославија, луксузот не се мереше само со автомобили или станови, туку и со домашни уреди. Тогаш постоеше еден предмет кој секој го посакуваше – легендарниот телефон од Југославија Iskra ETA 80. Овој елегантен фиксен телефон, дизајниран од словенечкиот иноватор Даворин Савник, стана симбол на престиж во домовите и канцелариите. Достигна светска слава, но дали беше совршен?
Култниот телефон Iskra ETA 80, произведен во 1978 година во фабриката „Искра“ во Крањ, не беше само средство за комуникација – тој беше статусен симбол. Со својот футуристички дизајн и карактеристичната слушалка што лежеше совршено во раката, овој телефон внесе допир на модерност во секој дом. Но, иако изгледаше совршено, неговата приказна имаше неочекуван пресврт.
Сепак, токму она што го правеше уникатен, со текот на времето се покажа како негова најголема слабост. Иако изгледаше модерно, неговата ергономија (наука која се бави со прилагодување на уредите и работните простори за полесна и поудобна употреба не беше најпрактична – слушалката, со својот специфичен облик, често се лизгаше од рака. Дополнително, култниот телефон беше исклучително чувствителен на удари, а пластиката од која беше изработен, не беше доволно издржлива. Наместо да трае со децении, како другите фиксирани телефони од тоа време, ETA 80 завршуваше со пукнатини или нефункционални делови.
Грешка што чинеше милиони
Поради непромисленост во заштитата на патентот, околу 300 милиони примероци со истиот дизајн беа произведени низ светот без одобрение. „Искра“ не доби ни денар од оваа светска експанзија. Не доби ни Савник.
Признанието останува
Иако финансискиот успех му избега, Иако финансискиот успех му избегна, ETA 80 остана запишан во историја. Денес, тој е дел од постојаната поставка на престижните музеи како МоМА во Њујорк и Музејот на модерна уметност во Минхен. ETA 80 останува како симбол на едно време, на еден стил и на една голема пропуштена шанса.
